Bedankt voor uw inzicht

De keuze van het VRT-programma 'Terzake' om jihadist Anjem Choudary aan het woord te laten, gaat er bij Matthias Diependaele en Wilfried Vandaele niet in.

'Bedankt om uw inzichten met ons te delen.'

Met die vriendelijke woorden beëindigde de journaliste van duidingsprogramma Terzake het gesprek met Anjem Choudary afgelopen vrijdag. We kennen de man als woordvoerder van het inmiddels verboden Islam4UK en als lichtend voorbeeld voor de gelijkgestemde Fouad Belkacem van Sharia4Belgium, die bij ons werd aangehouden wegens aanzetten tot haat en geweld.

Choudary is bovenal bekend als haat- en geweldprediker, als moslimextremist. Wat die man voorstaat, de sharia, is niet verenigbaar met de fundamentele principes van de democratie. Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde dat de bepalingen van de sharia, onder andere inzake strafrecht, lijfstraffen en de positie van vrouwen, niet verenigbaar zijn met de seculiere rechtsstaat en de Europese conventie voor mensenrechten.

Terwijl onze westerse samenleving nog niet bekomen is van de absolute gruwel van de onthoofding van de Amerikaanse journalist James Foley, mocht Choudary die daad komen
nuanceren en rechtvaardigen in een vijf minuten durend interview op onze openbare omroep.

Vriendelijke blik

Wat volgde was even voorspelbaar als angstaanjagend. De vriendelijke blik waarvan de man zich af en toe bediende, maakte het allemaal nog dreigender. Choudary kon zijn trots om de inzet van zoveel strijders voor de jihad maar moeilijk wegsteken. De sharia is nu eenmaal superieur aan de beginselen van recht en democratie zoals die in het Westen worden gehuldigd, vindt Choudary.

In zijn visie moet de onthoofding van Foley 'in zijn context gezien worden'. Dat die context bestaat uit haat en moord werd al snel duidelijk toen hij westerlingen en vooral journalisten expliciet opriep om vooral weg te blijven. Want wat met Foley gebeurde, kan daar iedereen overkomen. Zo zei hij letterlijk.

De media moesten de voorbije dagen op zoek naar een manier om om te gaan met de gruwelijke beelden van de moord. En dat gold niet het minst voor de sociale media. Zij banden de beelden.

Na vrijdagavond is duidelijk dat ook de VRT op zoek moet gaan naar een manier om met uitgesproken voorstanders van terreurdaden om te gaan. Uiteraard heeft een openbare omroep
de taak om de kijker ook hierover uitvoerig te informeren en verschillende visies te belichten. De vraag is hoe. Kun je een forum geven aan iemand die zich openlijk afkeert van het respect voor de mensenrechten zoals die internationaal zijn vastgelegd? Kun je iemand zomaar racistische praat laten verkopen voor tienduizenden kijkers?

Op een klein scherm is de setting ook niet onbelangrijk. In Terzake van afgelopen vrijdag bleek de figuurlijke achtergrond - wie is die man, met welk recht en namens wie spreekt hij? - nogal afwezig. Terwijl de letterlijke achtergrond Westminster, het hart van de Britse democratie, de geïnterviewde een gezag meegaf dat hij niet verdient. Als de setting een detail lijkt, dan is het feit dat hij zonder al te veel kritische vragen zijn boodschap van haat mocht brengen dat veel minder. Na afloop van het interview - dat meer kenmerken had van een monoloog - werd hij zelfs bedankt voor zijn inzichten. Op zo'n moment bedanken wij inderdaad letterlijk voor zijn inzichten.

De VRT heeft hier een inschattingsfout gemaakt. Menig democratisch verkozen politicus met respect voor mensenrechten wordt in die studio vaak harder aan de tand gevoeld. Bovendien rijmt het optreden van Choudary niet echt met het standpunt dat de VRT eerder die week innam: ze zou de beelden van de onthoofding niet tonen. Een paar dagen later krijgt één van de
pleitbezorgers van de gewapende jihad een open forum.

In haar deontologische code, haar programmacharter en de beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid pleit de Vlaamse openbare omroep voor een correct beeld van de samenleving. De omroep zet zich af tegen geweld. Hij geeft duiding bij moeilijke, gevoelige, controversiële thema's. Hoewel er niets controversieels is aan een moord vanuit een godsdienst op een onschuldig slachtoffer - want ontoelaatbaar! - is die duiding dan ook precies wat wij van die openbare omroep verwachten.