Over de knie, onder de loep

Volledige transparantie. Dat vragen zowel minister van Media Sven Gatz (Open Vld) als leden van de meerderheid en oppositie de VRT. Dit nadat aan het licht kwam dat VRT-radiozenders organisaties geld aanrekenen om live uit te zenden van op hun evenement.

Het is niet verboden om externe middelen te vergaren naast de dotatie die de VRT ontvangt van de Vlaamse overheid. Het staat zelfs expliciet in het mediadecreet en in de beheersovereenkomst met de openbare omroep dat het wel kan. Maar dat cultuurorganisaties Radio 1 gemiddeld 4.000 euro betalen voor een live-uitzending op hun locatie en dat de prijzen om andere radiozenders op bezoek te krijgen variëren van 1.800 tot 9.750 euro: dat doet toch de wenkbrauwen fronsen, vindt minister van Media Sven Gatz. "Niet elke cultuurorganisatie heeft de mogelijkheid om dergelijke kosten te dragen. Grote cultuurorganisaties worden op die manier bevooroordeeld ten opzichte van de kleinere, die het vaak moeilijker hebben om in de aandacht te komen. Zij hebben minder draagkracht, dus is een ruildeal de facto niet evident."

Neutraliteit

"Daarnaast kan je je ook afvragen of betalen voor verslaggeving de neutraliteit van de berichtgeving niet in de weg staat. Wanneer wordt informatie ook nieuws? De VRT moet te allen tijde objectief verslaggeven." Gatz vraagt de openbare omroep daarom om meer duidelijkheid. Er is nog een bijkomend luik aan het verhaal, voegt hij nog toe: "Je kan je de vraag stellen of het de bedoeling is dat de VRT een beroep doet op middelen van een gesubsidieerde cultuurorganisatie."

Zowel binnen meerderheid als de oppositie wordt de vraag om transparantie gesteund. Het verste wil N-VA gaan. Vlaams Parlementslid voor N-VA Wilfried Vandaele vindt dat het tijd is voor op zijn minst een gedeeltelijke audit van de VRT. "Er moet de grootste duidelijkheid en transparantie komen over de geldstromen tussen de markt en de openbare omroep", vindt hij.

Ook Katia Segers, professor mediastudies aan de VUB en Vlaams Parlementslid voor sp.a heeft veel vragen. "Voor sport is het blijkbaar evident dat de VRT gigantische sommen op tafel legt om te mogen uitzenden, maar om cultuur live op de radio te krijgen, zou de cultuursector moeten betalen. Daar heb ik vragen bij", zegt de socialiste.

Segers, die de kwestie vorige week samen met Bart Caron van Groen aankaartte in de commissie Media, vindt het wel raar dat N-VA om een audit vraagt. "De VRT moet klare wijn schenken. Maar er is een regeringscommissaris, aangeduid door N-VA. Heeft die dan geen onregelmatigheden vastgesteld?" Segers is er wel voorstander van om de zaak helemaal uit te klaren in het parlement, indien nodig inclusief hoorzitting.

De VRT ontkent met klem dat ze wordt betaald om radio te maken en benadrukt dat het alleen gaat om de dekking van extra kosten die op locatie uitzenden met zich meebrengt. Die kosten worden gedeeld met de betrokken partner, legt radiomanager Els Van de Sijpe uit. "Het gaat bijvoorbeeld om de extra kosten voor verbindingslijnen, verplaatsingen, ontvangst van het publiek, een geluidsinstallatie voor livemuziek..."

Maar, zo zegt een betrokkene, die extra kosten moeten wel worden gerelativeerd. "Het personeel is sowieso vast in dienst en ook het materiaal is van de VRT. Je moet dus niets huren. Er zijn alleen wat transportkosten en extra kosten voor de verbinding. De VRT maakt daar dus wel winst op."

Dat er structureler naar zulke extra inkomsten wordt gezocht, komt doordat de radiozenders de facto te weinig budget krijgen. Als ze vroeger bijvoorbeeld 800.000 euro werkingskosten kregen, krijgen ze nu nog 600.000 euro. Het verschil moeten ze zelf bijeensprokkelen als ze nieuwe initiatieven willen lanceren of iets speciaals doen.

De VRT wil zo "het ondernemerschap stimuleren". Live radio maken is daarvoor een middel, net als bijvoorbeeld het organiseren van optredens. "Soms worden er voorstellen geweigerd omdat ze echt niet passen bij een zender, maar er worden ook afwegingen gemaakt die niet altijd gezond zijn. Dat is gewoon de realiteit."

De uitleg van VRT is ook voor Vlaams Parlementslid Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) onvoldoende. "De tariefplannen doen vermoeden dat er meer achter zit dan louter een onkostenvergoeding. Het kan niet de bedoeling zijn dat de VRT een marketingstrategie opzet rond haar verslaggeving."

De Morgen, 5 oktober 2018