Statiegeld mondt uit in politiek steekspel

Het anders soms geesteloze Vlaams Parlement was gisteren het toneel voor een geslepen tactisch steekspel. Minister van Omgeving en Natuur Joke Schauvliege (CD&V) stelde er haar veelbesproken Verpakkingsplan voor, dat onder meer voorziet in de invoering van statiegeld op blikjes en petflessen.

Een debat in het luchtledige, klaagde de oppositie, want het plan is verre van afgeklopt binnen de regering. Minister-president Geert Bourgeois (N-VA), zelf in het buitenland, had Schauvliege verboden de tekst van het plan al te verspreiden. Hij vreesde dat zijn verscheurde Vlaamse regering zich kwetsbaar zou opstellen naar de oppositie toe.

Die vrees bleek terecht, en dan voornamelijk voor zijn eigen N-VA. Die zit al langer gewrongen in dit debat. Het begon met de uitspraak, in maart, van Vlaams Parlementslid Jelle Engelbosch, dat statiegeld een 'asociale maatregel' is en voor zijn partij 'niet tot de opties behoort'. Een tactische flater, geeft de partij toe, want het definitieve standpunt was nog niet precies genoeg vastgelegd.

Uit vrees om over te komen als ideologische zigzaggers, werden suggesties van de 'groene flank' van de N-VA om dat veto onmiddellijk bij te sturen, in de kiem gesmoord. Intussen moest de partij tot haar afgrijzen toezien hoe Schauvliege een weloverwogen vlucht vooruit nam en haar plan eind vorige week onverwacht bekendmaakte.

Steunend op een enquête die uitwijst dat twee derde van de Vlamingen voor statiegeld gewonnen is en op het feit dat een meerderheid van de Vlaamse steden en gemeenten zich aangesloten heeft bij de Statiegeldalliantie, wilde ze haar coalitiepartners voor het blok zetten. Een zet die heeft gewerkt, meent CD&V.

Van vaag tot expliciet

Ook gisteren leek het huiswerk van de N-VA op zijn minst nog niet helemaal af, merkten coalitiepartners op. Fractieleider Matthias Diependaele was bijzonder scherp: hij beschuldigde CD&V van demagogie en wees alle vergelijkingen met buurlanden van de hand. De milieubewuste Wilfried Vandaele was de zalver met dienst. 'In ons partijstandpunt staat nergens het woord veto. Wel hebben we een aantal vragen waarop we nog geen antwoord kregen.'

Dan was Open VLD een stuk explicieter. 'Over statiegeld kan ik kort zijn', zei Gwenny De Vroe. 'Onze fractie is geen voorstander. Het is een druppel op een heel grote hete plaat.' Toch lijkt ook daar marge voor beweging, gezien verschillende liberale kopstukken zich lokaal wel voorstander tonen van het systeem, zoals Bart ­Somers in Mechelen.

Door de verdeeldheid kon de oppositie raak treffen. 'Deze regering is zelf een plastic soep geworden', sneerde Bruno Tobback (SP.A). 'Ik begin te begrijpen waarom de minister-president naar Vietnam is gevlucht.'

Vrijdag beslissing

Morgen krijgt Bourgeois het dossier op de tafel van zijn Vlaamse regering. De N-VA beseft dat Schauvliege de wind mee heeft en gaat - als het kan - liever niet in tegen het buikgevoel van de Vlaming. De Vlaams-nationalisten tonen zich graag onverzettelijk op thema's als migratie en veiligheid, maar gunnen hun coalitiepartners meer op voor hen minder interessante domeinen.

Dat doet voor de N-VA een principieel akkoord tot de opties behoren, mits er voldoende garanties voor de betaalbaarheid van de maatregel ingebouwd worden. Het beeld van de partij die waakt over de portefeuille van de Vlaming kan de inhoudelijke bocht dan compenseren. Veel meer dash lijkt er niet nodig om het Vlaams-nationalistische blazoen in deze schoon te maken.

Bron: De Standaard, 17 mei 2018